- 9 Mar 2024
- 24
- 1
- 3
- Yazıcı
- ELEGOO
- Nozzle
- 0.4mm
- Yazıcı Türü
- FDM
3D Yazıcıların önemli bir parçasından biri olan Nozzle filamenti püskürtürek katmanların oluşmasını sağlar.
Ziyaretçiler için gizlenmiş link, görmek için
Giriş yap veya üye ol.
'lar birçok farklı şekil ve boyutta gelir, ancak hepsi aynı işlevi görür. En küçük püskürtme uçları (en azından piyasada bulunanlar) 0,15 mm’dir, kalibrasyonu ve kullanımı zor olsa da, çok karmaşık baskılar için iyidir.Püskürtme uçları yani nozzle’lar, 3D baskı aşamasında son parçanızdır, yazıcınızda filamente dokunan son fiziksel öğedir; bu nedenle, farklı filament türlerinin sağladığı olanaklardan tam olarak yararlanmak istiyorsanız, bunların nasıl çalıştığını anlamak önemlidir.
Özetle Nozzle Nedir diyecek olursak; Nozzle kelime anlamı bakımdan püskürtücü anlamına gelen, 3 boyutlu yazıcıların filamentin yüksek sıcaklıklara maruz bırakılarak bu parça yardımıyla tablaya püskürtülmesi işlemini yapan parçadır. Daha kısa bir ifade ile anlatmak gerekirse, 3 boyutlu yazıcının filamentin çıkış yaptığı son parça ve filamentin şekillendiği parça olarak adlandırabiliriz. Nozzle yüksek sıcaklıklara maruz kalır ve extruder sayesinde tablaya filament itilmesinde görev alır. Oldukça önemli ve baskının kalitesini direk ilgilendiren parçadır.
Nozzle’lar, 3 boyutlu yazıcının malzemeyi tabaka tabaka eklediği noktadan çıkan küçük bir meme şeklindeki parçalardır. Bu nozzles’lar, ısıtılmış malzemeyi (genellikle plastik filament) eriterek ve keserek nesnenin katmanlarını oluşturur. Nozzle’ların boyutları, malzeme akış hızı ve ayrıntı düzeyi gibi faktörlere bağlı olarak değişir.
Ek olaran Nozzle üretim hammedesi pirinçtir.
Gelelim Nozzle Çeşitlerine
- 0.2 mm Nozzle
- 0.3 mm Nozzle
- 0.4 mm Nozzle
- 0.5 mm Nozzle
- 0.6 mm Nozzle
- 0.8 mm Nozzle
- ve 1.0 mm Nozzle şeklindedir. Bunlar en çok kullanılan ve Cura Dilimleme Programının yer verdiği nozzle boyutlarıdır. Şimdi bu boyutlar üzerinden nasıl tercih etmemiz gerektiğini konuşalım.
Öncelikle ne üretim yaptığınıza göre nozzle tercihi yapılır. Örneğin oldukça hassas bir parça basmanız gerekir. Yüzeyinde katman izleri oldukça az kalmasını istiyorsunuz. Bu tip durumlar oldukça küçük nozzle boyutu tercih ederek baskınızın yüzeyini oldukça hassas şekilde basabilirsiniz. Fakat bu durumda ise baskı süreniz oldukça artacaktır. Başka bir örnek verecek olursak, yüzeyinin önemli olmadığı oldukça ebat büyük olan bir parça basacaksınız. Bu durumda ise oldukça büyük bir nozzle boyutu tercih ederek işlemini hızlandırabilirsiniz. Yüzeyindeki katman izleri belirgin olması gibi bir dezavantaj ile karşışabilirsiniz. Bunu baskınız ve ortam durumuna göre nozzle ebatını belirleyerek siz yönetimini gerçekleştireceksiniz.
Nozzle Tercihleri edilirken bir önemli nokta ise nozzle üretiminde kullanılan hammaddedir. Bu kısmı üç grupta ayırmamız mümkündür.
- Pirinç Nozzle (genel kullanılan)
- Çelik Nozzle
- Özel Üretim Nozzlelar olarak üç sınıfa ayırmamız mümkündür.
Bu nozzlelar arasında en çok kullanılan nozzle olan ise Pirinç nozzle. Bunlar üretici firma tarafından gönderilen nozzle türüdür. En çok kullanılma nedeni ise ücretinin makul olmasıdır. Bu makullük nedeniyle ve ömrünün dolmasının hemen artından yenisi ile değiştirmek ücretinden dolayı kolay olduğundan en çok bu tercih edilir. Ömrü ve baskı kalitesi diğer nozzle göre oldukça az olsa da oldukça popülerdir. Bir diğer nozzle çeşidi olan Çelik nozzle ise Özel Üretim nozzle ve Pirinç nozzle ortalama özelliklerine sahiptir. Özle üretim nozzlelar ise oldukça maliyetli ve baskılarınıza göre nozzle satın aldığınız nozzle çeşididir. Oldukça maliyetli ve pahalı olan bu çeşit nozzleların, titanyum ve karbondan yapılan çeşitleri de mevcuttur. Bunlar oldukça kaliteli baskı, sıcaklık dayanımı yüksek olan nozzlelardır.
Nozzül Kullanımına Etki Eden Durumlar
Sıvı veya akışkan malzemelerin üretim amaçlı püskürtülmesi ya da sadece akışının kontrol edilmesi için kullanılan, kullanım alanına göre farklı metal veya alaşımlardan üretilen parçalara “nozül” adı verilmektedir.3 boyutlu yazıcılarda ise nozül kısmı eriyik filamanın (plastiğin) aktığı noktayı ifade etmek için kullanılır. Genelde ısı iletiminin sağlıklı olması için pirinçten imal edilirler. Bir tarafları ısı bloğuna vidalana bilmeleri için dişli şekilde olurken, diğer uçları konik geometride işlenmiş olup uç kısmında bir filaman akışı için bir delik mevcuttur. Bu deliğin çapı aynı zamanda kullandığınız nozülün çapını ifade eder. Yani “0,4 mm nozül” dendiği zaman nozülün uç kısmındaki deliğin çapı ifade edilmiş olunur.
Farklı çapları bulunmakla beraber genelde 3 boyutlu yazıcılar 0,4 mm çaplı nozüller ile üretilirler. Bu kadar küçük bir açıklıktan uzun süreli yarı akışkan/akışkan filaman geçmesi elbette zaman zaman tıkanıklığa sebep olmaktadır. Kullanım koşullarına göre değişiklik gösterse de yılda 3-4 nozül tıkanması ile karşılaşmak normal durumdur. Aşağıda nozül tıkanmasına sebep olan, haliyle nozül ömrüne ekti eden başlıca etkenlere değineceğiz.
Baskı Sıcaklığı
Filamanın nozülü sağlıklı bir akış ile terk etmesi için belli bir akışkanlık seviyesine gelmiş olması gerekir. Bunun için uygun erime sıcaklığında baskı alınması gerekir. PLA için örnek verecek olursak; genel baskı sıcaklığı 195-205 oC olan bir filamanı, 195 oC”nin altında basmaya çalıştığınızda filaman yeterince eriyemediği için, nozülde kalan az akışkan filaman nozülün iç çeperine daha çok tutunarak akış kesit alanını düşürerek zamanla tıkanmaya sebep olacaktır.205 oC üstünde baskı sıcaklıklarında ise, filamanınız eriyik halden yanık hale geçebileceği için, yanma sırasında oluşan kalıntılardan dolayı nozülünüz tıkanacaktır.
Baskı Hızı
Genelde 3 boyutlu yazıcıların eksenleri üzerinde aynı tip motorlar kullanılır. Yani birçok yazıcıda eksenlerin boşta gezinme hızlarını mekanik olarak ekstruder motorunuzdan alabilirsiniz. Fakat üretim (baskı) hızınızı sınırlandıran faktörlerden biri kullanılan filamandır. Filamanın ısı bloğu içerisinde bir süre kalıp, katı halden akışkan hale geçmesi ve nozül bölgesine geçmesi gerekir.Baskı hızınız artıkça ekstruderinizin filaman itme hızı da orantılı olarak artacaktır. Bu durumda filamanınız daha erimeden nozüle itileceği için nozülünüz ya anında ya da bir süre baskı aldıktan sonra tıkanacaktır.
Tabla Ayarı veya Z-Offset Ayarı
Z-offset değeri nozülünüz ve tablanız arasında olan mesafeyi temsil etmektedir. Bu mesafe gerek tabla ayarı yapılarak elle gerekse otomatik kalibre yöntemleri ile belirlenir ve yazıcınız baskının ilk katını bu değeri referans alarak oluşturur. Tabla ayarınız veya Z-Offset değerinizin bozuk olduğu durumlarda nozülünüz tablaya çok yakın baskı almaya çalışabilir.Bu durumda nozülü terk edemeyen filaman devamlı içeri itilerek veya ağızda durup yanarak zaman içerisnde nozül tıkanmasına sebep olabilir
Katman Kalınlığı
Gözle incelendiği zaman 0,4 mm’nin ne kadar küçük bir açıklık olduğu görülebilir. Bu oranda bir açıklıktan düzenli filaman akışının sağlanması için belli oranda az malzeme beslenmelidir. Basit bir örnekle; çapı 4 mm olan plastik borudan, çapı 4 mm olan bir bilyenin rahat geçmemesi durumu burada yaşanır.Genel bir oranla nozül çapınızın %80’nine kadar olan katman kalınlıklarında çalışılması güvenli olacaktır. Yani 0,4 mm nozül ile maksimum katman kalınlığı 0,32 mm’ye kadar olan baskılar sağlıklı olacaktır. Aksi halde fazla filaman beslendiği için nozülünüzde tıkanmalar yaşayabilirsiniz
Filaman Çeşidi
Farklı filaman üreticileri, değişik mekanik ve görsel özellikler için katkılı filamanlar üretmektedir. Bu ürünlerde kimi zaman gerçek ürünlerin parçaları kullanılabilir. Yani bronz dokulu bir filamanın içinde gerçek bronz tozu kullanılmış olabilir.Bu durum genelde pirinçten yapılmış nozüllerde aşınmaya sebep olmaktadır. Yapısından dolayı kolay işlenebilen bir malzeme olan pirinç kendinden sert partiküllerden dolayı aşınır ve 0,4 mm olan nozül açıklığı zamanla büyür. Bu durum filaman akışında türbülansa sebep olacağı için baskı kalitenizi doğrudan etkiler.
3D Yazıcı Nozzle Değişimi
3 boyutlu yazıcınızın Nozzle değişimi için aşağıdaki talimatları izleyerek yapabilirsiniz. Aşağıdaki talimat tüm Nozzle’lar için geçerlidir, Nozzle çapı herhangi bir fark yaratmaz.
Nozzle Değişimine Başlamadan önce:
- Devam etmeden önce hotend’de filament kalmadığından emin olun,
- Ön ısıtma meme için 220 °C olmalıdır. Nozzle değişimi için mutlaka ısıtma yapılmalıdır,
- Hotend termokupl uçları etrafında ekstra dikkatli olun. Onları kolayca kesebilir veya zarar verebilirsiniz.
Dikkat: ısıtmalı parçalar Ciddi yanıklara neden olabilir, dokunmadan bir pense veya kargaburnu yardımı ile sökme ve takma işlemi gerçekleştiriniz.
- Ekstruder eksenini mümkün olduğunca yüksek hareket ettirerek Nozzle’a erişimi daha kolay hale getirin. LCD ekran menüsünden Z ekseni mümkün olan en yüksek seviyeye hareket ettirin.
- Isıtıcı bloğunu ağzı geniş bir pense veya kargaburnu ile tutun, uygun lokma, veya anahtar kullanarak Nozzle’ı sökün. Dikkatli olun, meme hala sıcak!
- Ayarlanan sıcaklıkların (210-230°C) değişmediğinden ekranı takip ederek emin olun. Herhangi bir sebepten Nozzle soğursa işlem sırasında ısıtıcı blok, barel veya Nozzle zarar görebilir. Yeni Nozzle’ı dikkatlice vidalayın ve sıkın. Sıkma esnasında ısıtıcı bloğunu tutmak için bir anahtar kullanmayı unutmayın.
- Filament takın ve yazıcınız baskı için hazır.
Her zaman Nozzle’un ısıtıcı bloğunda gevşek olmadığından emin olun.